Առողջ և ժամանակին ծնված կրծքով սնուցվող երեխան իր կյանքի առաջին տարվա ընթացքում սովորաբար հավելյալ վիտամինների կարիք չի ունենում: Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ որպես հավելումներ տրվող վիտամինները, ֆտորը, երկաթը, ջուրը, հյութը, արհեստական կաթնախառնուրդը և հավելյալ սնունդը առողջարար չեն մինչև վեց ամսական երեխաների համար, իսկ որոշները կարող են նույնիսկ վնասակար լինել:

Իհարկե, սա չի բացառում, որ որոշ դեպքերում վիտամինային հավելումները կարող են անհրաժեշտ լինել կրծքով սնուցվող երեխաների համար: Վաղաժամ և 1500 գրամից ցածր քաշով ծնված երեխաները կարող են հավելյալ վիտամինների և միներալների կարիք ունենալ, որոնք կարող են ավելացվել մայրական կաթին այն երեխային տալուց առաջ: Այսպիսով, անհրաժեշտ է շեշտել, որ այս հոդվածում մենք քննարկում ենք ժամանակին ծնված և առողջ կրծքով կերակրվող երեխաների վիտամինների և միներալների պահանջները:

Հասկանալու համար, թե արդյոք կրծքի կաթում պարունակվում են օպտիմալ քանակի վիտամիններ և միկրոէլեմենտներ, եկեք դրանք բաժանենք երկու պայմանական խմբերի: Որոշ ջրալույծ վիտամինների (B խմբի վիտամիններ և վիտամին C) և առավել քիչ չափով որոշ ճարպալույծ վիտամինների (A, D, E, K) դեպքում՝ կրծքի կաթում դրանց քանակը պայմանավորված է մոր ընդունած քանակով, այսինքն՝ որքան շատ է մայրը դրանք ընդունում՝ սննդով կամ հավելումի տեսքով, այնքան շատ է դրանց քանակը կրծքի կաթում և, հետևաբար, այնքան շատ է այդ վիտամիններից ստանում կրծքով կերակրվող երեխան: Սակայն պետք է նշել, որ նման վիտամինների դեպքում գործում է ստաբիլիզացիոն մեխանիզմ՝ մի որոշ մակարդակից հետո մոր կողմից ընդունած այս վիտամինների քանակը այլևս չի ազդում կրծքի կաթում դրանց քանակի վրա:

Միներալների դեպքում (որոշ բացառություններով), ընդհակառակը, կրծքի կաթում դրանց քանակը պայմանավորված չէ մոր ընդունած քանակով: Սա նշանակում է, որ, օրինակ, կալցիումի հավելումի ընդունումը մոր կողմից չի ազդելու կրծքի կաթով երեխային փոխանցվող կալցիումի քանակի վրա՝ բացառությամբ այն դեպքերի, երբ մոր օրգանիզմում կալցիումի խիստ պակաս կա: Կրծքի կաթում կալցիումի քանակը հարաբերականորեն ստաբիլ է մոր կալցիումի պաշարների հաշվին, ինչը նշանակում է, որ կալցիումով հարուստ սնունդ ընդունելը կամ կալցիումի հավելում ընդունելը առաջին հերթին կարևոր է մոր առողջության համար, այլ ոչ թե երեխայի:

Բացառապես կրծքով կերակրվող երեխաների մոտ սննդային նյութերի պակաս սովորաբար չի նկատվում: Եթե հղիության և կրծքով կերակրելու ընթացքում մոր օրգանիզում այս սննդանյութերի քանակը բավարար է, բացառապես կրծքով սնուցվող երեխաներին մինչև վեց ամսական դառնալը հավելյալ վիտամիններ կամ միներալներ տալ խորհուրդ չի տրվում: Եթե կա վիտամինների կամ այլ միկրոէլեմենտների պակասի խնդիր, ապա մոր սննդակարգի բարելավումը կամ նրա կողմից հավելյալ վիտամինների ընդունումը կարող է օգտակար լինել ոչ միայն մոր, այլ նաև երեխայի համար:

Ստորև ներկայացված աղյուսակը ձեզ կօգնի հասկանալ, թե կրծքով սնուցման տեսանկյունից որ վիտամինների դեպքում է կարևոր մոր առողջական վիճակը և սննդակարգը, և թե որ սննդամթերքներին պետք է առաջնահերթ ուշադրություն դարձնի կերակրող մայրը:

a

a

Եկեք ամփոփենք: Ընդհանուր առմամբ կրծքի կաթի “որակը” պայմանավորված չէ մոր սննդակարգով: Սակայն կերակրող մոր առողջության տեսանկյունից, ինչպես նաև որոշ վիտամինների դեպքում երեխայի առողջության տեսանկյունից՝ և՛ մոր, և՛ երեխայի համար կարևոր է, որ մոր սննդակարգը ներառի բազմազան և վիտամիններով հարուստ սնունդ: Հիշե՛ք. երեխաների մեծ մասը ոչ մի խնդիր չունի նրա հետ, թե ինչ է ուտում մայրը: Ընդհանուր առմամբ, խորհուրդ է տրվում, որ մայրը ուտի այն, ինչ ցանկանում է, երբ ցանկանում է և որքան ցանկանում է՝ հետևելով առողջ սննդակարգի: Նման ձևով կարելի է սնվել, քանի դեռ երեխայի մոտ ձեր սննդակարգի նկատմամբ բացահայտ զգայունություն կամ ալերգիա չեք նկատել:

Հաճախ տրվող հարց. երեխաս հավելյալ սնունդ վատ է ուտում: Արդյո՞ք վիտամինները կօգնեն լավացնել նրա ախորժակը:

Չնայած շատ մարդիկ կարծում են, թե վիտամինները մեծացնում են ախորժակը, շատ քիչ են այս կապը հաստատող գիտական հետազոտությունները: Իրականում, որոշ վիտամինների պակասը կարող է հանգեցնել ախորժակի կորստի, և այս պարագայում այդ վիտամինների ընդունումը կարող է վերականգնել ախորժակը: Ախորժակի կորուստը նաև երկաթպակասային սակավարյունության ախտանիշներից մեկն է:

Վիտամինների երեխաների ախորժակի վրա ունեցած ազդեցության մասին ուսումնասիրությունները քիչ են միանշանակ հետևություններ կատարելու համար: Ուսումնասիրություններից մեկը, որն իրականացվել էր 1938 թվականին, գտել էր, որ վիտամին B-ով հարուստ սնունդը կարող է ավելի կայուն ախորժակ ձևավորել երեխաների մոտ: Սակայն 1958 թվականին Մանկաբույժների ամերիկյան ասոցիացիան մի հայտարարություն արեց, ըստ որի ոչ մի համոզիչ ապացույց չկա, որ վիտամին B1 կամ B12-ը խթանում են փոքր երեխաների ախորժակը:

Այնուամենայնիվ, վիտամիններ A, B1, B7, B12-ի, ինչպես նաև երկաթի պակասը, երեխաների մոտ կարող է հանգեցնել աճի վատ ցուցանիշների և վատ ախորժակի: Եթե դուք կասկածում եք, թե ձեր երեխայի մոտ կա վիտամինի կամ երկաթի պակաս, ապա առաջին հերթին քննարկեք դա երեխայի մանկաբույժի հետ և ձեր երեխային տվեք վիտամինային հավելում միայն դրանց պակասը հետազոտության միջոցով պարզելուց և բժշկից համապատասխան ցուցում ստանալուց հետո:

Կերակրող մոր սննդակարգի և կրծքի կաթի բաղադրության միջև կապի մասին կարդացեք նաև մեր հետևյալ հոդվածներում՝

• Սպիտակ ոսկին. ի՞նչ է պարունակում մայրական կաթը
• Մոր սննդակարգը և կրծքի կաթի որակը
• Յուղոտ և անյուղ կաթի առասպելը
• Կրծքով կերակրվող երեխաների զգայունությունը կաթնամթերքի և այլ սննդամթերքի նկատմամբ
• Ալերգիաները և կրծքով կերակրումը ընտանիքում
• Երկաթի անբավարարությունը կրծքով կերակրվող երեխաների մոտ. կանխարգելում և հաղթահարում

Աղբյուրները՝ http://kellymom.com/nutrition/vitamins/vitamins/; http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0005/98303/WS_115_2000FE_R.pdf?ua=1; http://gvinfo.ru/voz_kipgdidrv_gv_i_alternativy#vitaminy_i_mineraly; http://kellymom.com/nutrition/vitamins/vitamin-b12/; https://www.healthaliciousness.com http://www.caloriesecrets.net/do-vitamins-increase-appetite/

Կազմեց և թարգմանեց՝ Քրիստինե Բարսեղյանը